Ik weet niet wat ik erger vond… geschopt worden door een klasgenoot op de lagere school óf de kinderen die er niets van zeiden. Die hem niet ter verantwoording riepen. Ze stonden erbij en keken ernaar. Ze bemoeiden zich er liever niet mee.

Misschien uit angst om zelf geschopt te worden door deze grote jongen. Misschien dachten ze dat ik het er zelf naar gemaakt had. Zijn woedende rood aangelopen gezicht staat in mijn geheugen gegrift. Maar het onveilige gevoel dat niemand wat deed, en dat hij gerust zijn gang kon gaan de volgende keer, staat me ook bij…

Ik weet niet wat ik erger vond… samen met een vriendin aangerand worden in de tram door een aantal jongens die ons overal betastten en schopten óf de mensen die dit tientallen minuten lieten gebeuren. Ze stonden erbij en draaiden hun hoofd weg.

De tramchauffeur die ik wanhopig om hulp vroeg maar de jongens gerust hun gang liet gaan. Of de vrouw die achteraf zei dat ik het zelf had uitgelokt omdat ik een kort rokje droeg. De blauwe plekken deden pijn maar het onveilige gevoel dat niemand wat deed, en dit elk moment weer zou kunnen gebeuren, staat me ook bij…

Ik weet niet wat ik erger vond… gekleineerd, tegengewerkt en buitengesloten worden door een collega óf de mensen die haar de hand boven het hoofd hielden. Die zeiden dat ze het vast niet zo bedoelde, dat het een grapje was en dat ze het gewoon erg moeilijk had. Ze stonden erbij en wilden het niet zien.

Misschien waren ze bang voor confrontatie, onrust of een verpeste werksfeer. Vernederd worden is niet fijn, maar het onveilige gevoel dat het elk moment weer kon gebeuren, zolang omstanders bleven ontkennen wat er speelde staat me ook bij…

Het is heel moeilijk om voor jezelf op te komen als je zelf degene bent die de dupe is van de situatie. Als je bang bent dat je het juist erger maakt als je naar de meester stapt of dat je geen vast contract zal krijgen als je het bespreekbaar maakt bij je werkgever.

Eén keer per jaar hebben mensen met kleine kinderen ook ‘last’ van de gevolgen van racisme omdat ze zelf ermee geconfronteerd worden tijdens de . Op een manier die zij verschrikkelijk vinden. En dat snap ik heel goed. Nu staat hun eigen veiligheid en die van hun kinderen bij de intocht op het spel.

Let wel: niet door de vreedzame demonstranten, die in goed overleg met de gemeente in een (soms afgelegen) hoek met een hek en politie eromheen, aandacht vragen voor racisme. Die met een spandoek in de hand of via een megafoon aandacht vragen voor de gevolgen van een racistische karikatuur.

Deze gevaarlijke situatie wordt uitsluitend veroorzaakt door racisten, die over de rug van kleine kinderen, hun agressieve gedrag goed willen praten. Die de zwarte piet discussie aangrijpen als een excuus om geweld en intimidatie te mogen gebruiken. Maar dit gedrag valt niet goed te praten. Mensen die aandacht vragen voor racisme lokken geen geweld uit. Net als dat mijn rokje geen aanranding kan uitlokken. Die verantwoordelijkheid ligt bij de dader.

Stichting Nederland Wordt Beter strijdt, niet alleen tijdens Sinterklaas, maar het HELE jaar door tegen racisme. Dit doen zij op een manier die verbindt. Door heel geduldig keer op keer de dialoog aan te gaan en workshops te geven. Door educatie te verzorgen, die je gratis kunt downloaden van hun website. Racisme lost namelijk niet vanzelf op door met onze armen over elkaar te kijken hoe de boel escaleert en ‘neutraal’ te blijven. Dat is een pijnlijke les die we reeds geleerd zouden moeten hebben uit de vorige eeuw.

En ik weet hoe lastig het is. Ik heb mezelf jarenlang als neutraal gezien. Ik bemoeide me er liever niet mee. Ik was ervan overtuigd: “Ja maar IK ben geen racist! Ik heb zelf toch nog nooit iemand uitgescholden? Is dat niet genoeg?”

Maar, door ‘niets te doen’ en ‘neutraal te blijven’ deed ik in feite wel wat. Ik stond oogluikend toe, vanuit mijn veilige positie als witte vrouw, dat dit kon blijven gebeuren. Ik heb jarenlang niets gezegd over racistische grappen op verjaardagen, onder collega’s en op feestjes met vrienden. Ik heb zelfs flauwtjes mee gelachen. Bang om niet gezellig te zijn en ‘de sfeer’ te verpesten. Bang om moeilijk te doen. Bang om zelf het mikpunt van agressie te worden. “Kun je niet tegen een grapje?” Een privilege, een keuzemogelijkheid, voorbehouden aan mensen zoals ik die niet de gevolgen van racisme hoeven te dragen. Zo gaf ik hen de ruimte om hun gang te kunnen gaan. En dat was niet oké.

Ik weet niet wat ik erger vind… het geweld van de racisten in Eindhoven of de politie die erbij stond en niets deed. Racisten kregen alle ruimte om fysiek en verbaal geweld te plegen. Ze konden gerust eieren gooien. De politie stond erbij en keek ernaar. Zo gaf de politie onbewust het signaal aan omstanders dat dit gedrag blijkbaar getolereerd wordt door de Nederlandse staat. Pas toen het escaleerde grepen ze in.

Ik vraag jou om de zwarte piet discussie niet te laten escaleren. Wat kan jij doen? Hoe kan jij ervoor zorgen dat onze koloniale erfenis niet opgeruimd hoeft te worden door mensen die er zelf de dupe van zijn. Racisme gaat niet over een meningsverschil tussen 2 gelijkwaardige partijen. Racisme gaat niet over ‘voor en tegenstanders’ die beiden hun zegje mogen doen. Racisme is institutioneel. Racisme is strafbaar. Al zou je denken dat de politie in Eindhoven die wet nog niet bekeken heeft.

Dit stukje schrijf ik niet voor mensen die van kleins af aan hebben aangeleerd dat het oké is om andere mensen te dehumaniseren op basis van huidskleur – en/of gender, validiteit, geaardheid, klasse, geloofsovertuiging of gewicht.

Ik schrijf dit omdat ik een beroep wil doen op iedereen die zichzelf ziet als neutraal. Ik wil mensen aanmoedigen die twijfelen of ze er misschien toch wat van moeten zeggen. Ik wil jou de mogelijkheid geven om, vanuit jouw veilige positie, het ‘lastige’ gesprek aan te gaan op je werk, op de vereniging, op school of de kinderopvang. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat racisme bespreekbaar wordt?

Lees je in over de kwestie. Zodat je hierover respectvol in gesprek kan gaan met andere volwassen mensen. Zodat je snapt waar de discussie werkelijk over gaat. Zodat je genoeg ervan weet en andermans zorgen en vragen goed kan beantwoorden. Zodat we samen ons kunnen richten op het verzinnen van oplossingen en aanpassingen. Zodat niet alleen jij maar IEDER kind warme gezellige herinneringen kan overhouden aan het Sinterklaasfeest.

Download hier het Lespakket: De Geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet

Download hier Voorbeeldbrieven voor een inclusief Sinterklaasfeest

Take care, self care,