Hoe komt het dat racisme altijd en overal weer de kop op steekt? BNN test dat in een sociaal experiment, waar bruinogigen als beter en slimmer behandeld worden dan blauwogigen. Zien zij lijdzaam toe of komen zij in opstand?

Uitgezonden op donderdag 7 november 2013 bij BNN.
Presentatie Sophie Hilbrand.

Klik op de afbeelding om de aflevering te bekijken.

Het sociale experiment blue eye-brown eye is in 1968 in de VS bedacht door Jane Elliott en heeft veel stof doen opwaaien. Het is een oefening die mensen laat voelen hoe het is om vernederd te worden, om altijd te moeten vechten voor je rechten. Het experiment bij BNN is uitgevoerd door Seyda Buurman-Kutsal, zelf jarenlang getraind door Jane Elliot.

De dertig deelnemers worden op basis van oogkleur in twee groepen ingedeeld. De bruinogigen bepalen de regels waar de blauwogigen zich aan dienen te houden. Achter de schermen analyseren psychologen het gedrag van de deelnemers en de emoties die het experiment in de groep losmaakt; herkenbaarheid bij de mensen met een getinte huidskleur en een harde confrontatie voor de blanken binnen de groep.

Discriminatie betekent letterlijk: het maken van onderscheid. De betekenis van het woord discriminatie is in maatschappelijk en juridisch opzicht gaan afwijken van de letterlijke betekenis. In die context wordt onder discriminatie verstaan: het onrechtmatig onderscheid maken tussen mensen of groepen.

Net als de kleur van je ogen kun je de omvang van je lichaam niet verbergen. Dat kan je het gevoel geven dat je kwetsbaar bent. Een opvallend verschil is, dat veel dikke mensen denken dat ze volkomen terecht bekritiseerd worden op hun omvang. “Tja, ik moet er ook eigenlijk wat aan doen – meer sporten of een dieet ofzo.”

Mijn ervaring is dat dikke mensen veel eten, weinig eten of normaal eten. En ook dat dikke mensen veel, weinig of normaal bewegen. Net als dunne mensen en alle mensen daar tussen in. Je lichaam is een uiterst complex universum an sich. Je lichaam werkt niet met een rekenmachine van calorieën-intake minus beweging.

Er is ontiegelijk veel stigmatisering omtrent dik-zijn, met name de vooroordelen over je karakter en levensstijl. Nogal wiedes (maar niet terecht) dat zoveel vrouwen bang zijn om dik te worden. Wie wil er nou de sjaak zijn?

Vooroordelen over jouw lichaam kun je niet oplossen door je lichaam aan te passen tot een sociaal acceptabele omvang. Discriminatie is niet jouw schuld.

Deelnemer Anne sluit de uitzending af met: “Ik vond het een heftig experiment. Misschien zelfs een beetje te heftig, maar ik snap waarom ze het doen, want er zijn nog steeds mensen die niet snappen dat diversiteit mooi is.”

Take care, self care,