“Dat is toch pappa?” zei ik zachtjes tegen mijn moeder in de keuken, zodat mijn zusje het niet kon horen. “Ja dat is pappa, maar niet doorvertellen hoor.” Ik herkende mijn vader meteen aan zijn lach. “Maar wie is Sinterklaas dan?” vroeg ik me peinzend af…

En ineens zag ik het. Het is ome Chiel! Hahaha ome Chiel. Nu zie ik het. Geweldig.

Vanaf dat moment kon ik niet meer terug. Sinterklaas bestaat niet. Het is ome Chiel, met baard en mijter. Nu ik dit weet, kan ik niet meer terug naar de tijd dat ik heilig in Sinterklaas geloofde. Inzichten zijn namelijk voor altijd. Het kwartje is gevallen en daardoor kan ik gevoelsmatig nooit meer terug naar dat moment waar Sinterklaas voor mij nog echt bestaat.

De jaren daarna miste ik de spanning van het Sinterklaasfeest wel een beetje. Toch jammer dat ik nu weet dat mijn ouders cadeautjes in mijn schoen doen en dat mijn wortel de volgende dag in het konijnenhok ligt. Maar mooie herinneringen blijven zoals ze zijn. Het voelde goed om uit volle borst liedjes mee te zingen met onze Sinterklaas LP. Het was zo spannend om samen met mijn zusje de intocht mee te maken en ons te verheugen op pakjesavond.

Mijn warme gevoelens voor het feest zijn echt, maar Sinterklaas is dat niet. Het was toch even raar toen ik hoorde dat hij niet echt met een schimmel over de daken kan lopen en dat er geen pieten door de schoorsteen komen. Dat het allemaal een verzinsel was. Een vrij bizar verzinsel zelfs. Er klopt geen bal van het hele Sinterklaas verhaal, maar kinderen hebben heel veel verbeelding. En omdat iedereen in hun omgeving zegt dat hij wel bestaat, gaan ze erin mee. Ze weten niet beter.

Als je kleine kinderen hebt, of veel met kinderen te maken hebt (ik dus niet, want dit heb ik uit een onderzoek) zal het je niet verbazen hoe fantasierijk kinderen zijn om Sinterklaas in leven te houden. Ze onderbouwen heel creatief hun geloof in Sinterklaas met zelfverzonnen feiten. Ze maken de verhalen, die niet kloppen, gewoon weer kloppend. Het MOET waar zijn. “Ik hoorde hem zelf kloppen op de deur!”

Loslaten

Het is moeilijk loslaten als dat betekent dat je geen cadeautjes en snoep meer krijgt. Je wil eigenlijk niet, dat hij niet bestaat. Onbewust verzet je je tegen het idee. Het is namelijk helemaal niet fijn om te realiseren dat je al die tijd voor het lapje bent gehouden, door mensen die je vertrouwt. Heb je dan voor niets voor de kachel zitten zingen? Was het echt opa die op de deur klopte? Best een beetje genant. It makes no sense.

Dit geldt ook voor de oudere kinderen onder ons die nog in zwarte piet geloven. Ofwel: het geloof dat zwarte piet geen racistische kenmerken heeft uit het slavernijverleden. Ze willen niet dat het waar is. Ze willen dat zwarte piet gewoon nog alle plezierige kenmerken heeft waarmee ze zijn opgegroeid. De warme gevoelens uit die tijd zijn echt, maar zwarte piet is toch echt problematisch.

Het zal je niet verbazen hoe fantasierijk volwassen kinderen zijn om zwarte piet in leven te houden  Ze onderbouwen creatief hun geloof in zwarte piet met zelfverzonnen feiten, dat hij egaal zwart is van de schoorsteen. Ze maken de verhalen die niet kloppen gewoon weer kloppend. Zwarte piet MOET onschuldig zijn. “Het is een kinderfeest!”

Het is moeilijk loslaten als dat betekent dat je bij jezelf te rade moet gaan waarom je dit nooit eerder hebt gezien. Niet wilde zien. Onbewust heb je je verzet tegen het idee. Het is namelijk helemaal niet fijn om te realiseren dat je, al die tijd (zonder het te weten) mensen pijn hebt gedaan. Je wil niet dat het waar is. Heb je dan al die tijd niet gezien dat de gouden oorbellen, het accent, het kroeshaar en de rode lippen niet oké zijn? Heb je daar nooit bij stil gestaan? What the fuck heb je eigenlijk meegezongen? Genant gewoon. It makes no sense.

Heerlijk avondje is gekomen

Maar dat avondje is nu toch echt aangebroken. Als het kwartje eenmaal valt kun je niet meer terug. Als het inzicht eenmaal doordringt dat zwarte piet niet iedereen leuke warme herinneringen geeft, dan zie je ineens ‘ome Chiel’. Je kan niet meer terug naar de tijd dat je onwetend was. Dat maakt mij of mijn ouders geen ‘slechte mensen’ die moedwillig mensen belachelijk maakten, maar we hebben wel schade aangericht. Ook al was dit in de tijdsgeest, ook al wisten we niet beter en ook al was dat niet de bedoeling. We hebben racisme in stand gehouden.

Maar nu weten we wel beter. We hebben namelijk op nederlandwordtbeter.nl geleerd hoe het Sinterklaasverhaal tot stand is gekomen en welke gevolgen dit heeft voor onze samenleving. Die educatie is de eerste stap. Zodat we dit ook beter kunnen verwoorden naar mensen die zich aangevallen of schuldig voelen. Zodat zij niet in hun eigen gevoelens van schuld te blijven hangen… en juist de gevoelens van mensen, die hiervan de dupe zijn, zullen centraliseren.

Mensen die worden gediscrimineerd vanwege hun huidskleur en voor zwarte piet worden uitgemaakt, hebben recht op veiligheid en een leven vrij van emotionele en fysieke mishandeling.

Stichting Nederland wordt Beter zet zich al jarenlang in (dus ook na sinterklaas) om op een vreedzame manier met elkaar in gesprek te blijven. Zodat we allemaal kunnen genieten van een onbezorgd samenzijn. Niet alleen tijdens de feestdagen, maar ook op school, op het werk, tijdens voetbal en vele andere situaties.

Dit nooit meer?

Als je het moeilijk vindt om je hierover uit te spreken, dan begrijp ik dat wel. De agressie die pro-piet-extremisten tonen, maken mensen bang om hun mening te uiten. Dat geweld is een strategische zet om mensen te intimideren. Je hoeft maar de comments op sociale media te lezen om een idee te krijgen hoe ver dit (steeds kleiner wordende) groepje mensen zich verzet tegen verandering en waar ze toe in staat zijn.

Maar als we iets geleerd hebben van de geschiedenis, dan is het dat wegkijken en ‘neutraal opstellen’ geen veiligheid biedt voor de mensen die altijd de dupe zijn van deze situatie. Die niet het privilege hebben om weg te kijken en eraan te ontkomen, als ze even geen zin erin hebben, want racisme gaat over hun lichaam.

Call to action

Ik verzoek je om je in te lezen en je energie om te zetten in actie. Help met het verspreiden van educatie die gratis aangeboden wordt. Vraag je ouders, vrienden en collega’s om zich in te lezen. Schrijf een brief naar je werkgever, school, kinderopvang. Maak het bespreekbaar dat er geen ’twee gelijkwaardige kampen’ zijn met ‘een mening’. Racisme is namelijk geen mening. Racisme is verboden. Er is niet ‘iets te zeggen’ voor beide partijen. De ene groep wil niet racistisch bejegend worden door de andere groep.

Steun de vele projecten die Nederland wordt Beter doet, ook buiten de sinterklaasperiode. Klik hier om te doneren.

Take care, self care,