UPDATE: De redactie van Jinek heeft inmiddels gereageerd op mijn verzoek. Hun reactie heb ik (met toestemming) onderaan de pagina geplaatst.
Ik heb het hoofd van mij en mijn zus Sandy van deze foto afgeknipt…
Je kent dit soort stigmatiserende foto’s vast wel. Ze worden vaak gebruikt bij artikelen over ‘overgewicht’ of ‘obesitas’. Ter ondersteuning van het onderwerp, zodat iedereen goed kan zien wat ermee bedoeld wordt.
Naar aanleiding van het bericht Waarom we moeten stoppen met het veroordelen van ‘dik zijn’ op de Facebookpagina van Eva Jinek plaatste ik een verzoekje om voortaan niet-stigmatiserende plaatjes te gebruiken.
Ik zou namelijk heel graag wat willen veranderen in de manier waarop dikke mensen geportretteerd worden in de media. Dikke mensen worden vaak visueel weergegeven zoals het vooroordeel ons brandmerkt: lui, onwetend, vraatzuchtig, schuldig, lelijk en ongezond.
Het regelmatig afbeelden van dikke mensen zonder hoofd had een nadelig effect op mijn wereldbeeld én ook op mijn zelfbeeld.
Vreemd genoeg was het me niet eens opgevallen totdat Asha Ten Broeke in 2013 hierover schreef in de Volkskrant. Later schreef ze ook Doe eens geen hoofdloze dikkerd met gratis tips. Deze hoofdloze plaatjes hebben mij jarenlang geheel onbewust beïnvloed… maar nu ik de negatieve impact van deze plaatjes beter waarneem, ga ik er bewust anders mee om.
Mijn verzoek aan Jinek op Facebook kwam voort uit het artikel Headless Fatties uit 2007 van Dr. Charlotte Cooper. Sinds ik dat artikel gelezen heb, kijk ik anders naar plaatjes waar alleen ‘een romp’ gefotografeerd is. Ik probeer bewust te zijn van het feit, dat de fotograaf opzettelijk de humaniteit van deze dikke mensen heeft afgenomen. Ik zie duidelijk op de foto het gebrek aan emoties. Ik mis precies dát waarin we elkaar herkennen, waar we empathie voelen voor elkaar: ons gezicht!
Wat vind jij?
Staat op bovenstaande foto een moeder die samen met haar lieve dochter, op een gezellig verjaardagsfeestje, geniet van een stuk taart? Krijgen we hier een prettig, warm, verbonden gevoel bij? Nee toch? Deze foto vertelt duidelijk een ander verhaal.
Op tv zag ik bij Eva Jinek op de achtergrond in een item over Fat shamen ook vele foto’s voorbij komen van dikke vrouwen zonder hoofd.
“Fat shamen is het in negatieve context plaatsen van ‘dik zijn’. En dat wordt nog steeds heel normaal gevonden. Zo krijgen mensen met overgewicht minder snel een baan, verdienen ze minder en worden er vaak grappen gemaakt over hun dik-zijn.” – Bijschrift uitzending Jinek
Deze achtergrondfoto’s plaatsen dikke mensen ook in een negatieve context. Welke associaties krijgen de kijkers mee, terwijl er over Fat shaming wordt gesproken?
Wat proberen jullie me te vertellen met dit beeld? Waarom worden we van achteren gefotografeerd? Waarom hebben we een centimeter om onze buik? Waarom zo beeldvullend, zonder context en sfeer op de achtergrond? Waarom is de vrouw op de foto gereduceerd tot een romp? Een homp naakt vlees? Een pathologisch object?
Wat suggereren deze foto’s? Kan ik haar zien als een volwaardig mens? Als iemand die plezier heeft in het leven? Iemand die slim en succesvol is? Iemand die goed voor zichzelf zorgt? Iemand die zichzelf de moeite waard vindt? Iemand die zich goed voelt?
Als je opmerkt dat je het lastig vindt om je dit voor te stellen bij deze foto’s… dan is dat precies wat ik duidelijk wil maken.
Door kritisch en mindful te zijn over wat ik ‘digitaal consumeer’ werden de negatieve associaties met mijn eigen dikke lichaam ook steeds minder. Dat heeft een positieve impact op mijn zelfbeeld gehad. Waardoor ik beter voor mezelf wil zorgen in plaats van mezelf wil straffen voor wat ik eet. En dat gun ik iedereen.
Kijk eens naar deze foto. Je kunt op deze foto ook prima zien dat we dik zijn. We hoeven daarvoor niet gereduceerd te worden tot onze romp. Wij zijn twee zussen met gevoelens en emoties… en een lekker stuk cake waarvan we genieten.
Ik heb er zelfs een oefening van gemaakt!
Klik hier om ‘Zoek de 5 Verschillen’ te downloaden.
Het heeft me veel tijd en moeite gekost om vrede te sluiten met mijn lichaam. Het wordt ook steeds duidelijker dat dit niet lag aan mijn onvermogen om positief te zijn. Het lag niet louter aan mijn gebrek aan compassie en liefde voor mezelf.
Het gebrek aan empathie voor dikke mensen (ook onder artsen en gezondheids-professionals) wordt door deze hoofdloze plaatjes versterkt in onze samenleving. Een samenleving waar ik weliswaar ook jarenlang flink aan bijgedragen heb, met mijn negatieve opmerkingen over mezelf en andere dikke mensen, maar waar ik nu bewust op let.
Dikke mensen stigmatiseren ‘voor hun eigen bestwil’ is geen effectieve manier om bij te dragen aan hun gezondheid.
Stigma is niet gezond. Ook niet als je het goed bedoelt. Ook niet ter motivatie. Ook niet om te helpen. Ook niet als je zelf dik bent. Stigma is helemaal niet nodig en heeft niets te maken met genoeg verse groenten en fruit eten of voldoende bewegen voor je gezondheid. Stigma is voor niemand gezond.
Niet voor dikke vrouwen… en ook niet voor slanke vrouwen die inmiddels als de dood zijn om ’te dik’ te worden. Vrouwen die hun hele leven hebben gezien hoe respectloos er met dikke mensen omgegaan wordt, precies aanvoelen wat hen te wachten staat… en daarom koste wat kost willen voorkomen dat ze dik worden.
Mag ik alsjeblieft mijn hoofd terug?
Eva, je bent absoluut niet de enige die deze plaatjes gebruikt, maar dit verzoek is aan jou gericht vanwege je betrokkenheid rond vrouwenrechten… omdat ik hoop dat je gelooft in gelijkwaardigheid voor alle vrouwen.
Stop met het verspreiden van deze gevoelloze, onmenselijke media.
Gebruik eens foto’s waar dikke mensen gewone, alledaagse dingen doen. Dat kan bijvoorbeeld door voortaan foto’s te gebruiken uit de 67% collectie van Getty Images of van Representation Matters en ook van de World Obesity Image Bank.
Geef dikke mensen hun gezicht terug.
Take care, self care,
Jenny Kleinsmit,
Afgelopen week lazen we je blogpost ‘Eva mag ik mijn hoofd terug’ over foto’s die wij als redactie gebruiken als we het over onderwerpen zoals fatshaming hebben.
Allereerst willen we je bedanken voor het schrijven van deze blogpost en vooral voor het aandragen van een oplossing. We zullen voortaan zeker vaker kijken in de databanken van de 67% collectie van Getty Images of van de World Obesity Image Bank.
Wel willen we graag wat verduidelijken. In onze show en online bieden wij geen stigmatiserende content over dikke mensen aan. Zo hebben we laatst een item over fatshaming gemaakt en schrijven we hier regelmatig over op onze webiste. Wij kiezen hierbij nadrukkelijk voor foto’s zonder hoofd. Niet om, zoals jij schrijft ‘dikke mensen in een negatieve context te plaatsen’, maar om de privacy van mensen in dit soort stockfoto’s te bewaren. Zij hebben hier immers niet om gevraagd.
We zijn ons bewust dat er bepaalde onderwerpen zijn waar online veel commentaar op komt. Tot onze spijt is een onderwerp als fatshamen er één van. Daarom willen we voorkomen dat een herkenbare foto van iemand – die daar niet om heeft gevraagd – plotseling gebruikt wordt in één van onze items. Vandaar dat wij altijd kiezen voor geanonimiseerd foto’s.
Redactie Eva Jinek
KOM IN ACTIE TEGEN STIGMA
“Dikke mensen zijn lui, vies, lelijk en vraatzuchtig. Ze hebben een schrijnend gebrek aan wilskracht en totaal geen benul wat gezonde voeding is. Anders zouden ze toch niet dik zijn?”
Dit soort vooroordelen worden door de meeste mensen als waar aangenomen in onze maatschappij. De beelden die in de media verschijnen hebben daarom een enorme impact op de manier waarop dikke mensen in onze maatschappij bekeken en behandeld worden.
Jenny Klijnsmit, Veerle Metten, Sarah Notenboom, Danielle Heemskerk en Hermina de Vries willen met dit pleidooi de media bewust maken van de belangrijke rol die zij kunnen spelen in het tegengaan van discriminatie, verdeeldheid en intolerantie naar dikke mensen. En hen op weg helpen om meer respectvolle afbeeldingen te vinden van dikke mensen.
Wil jij onze actie ondersteunen?
Laat het de media weten wanneer je respectloze foto’s ziet van dikke mensen zonder hoofd. Spreek de redactie erop aan via sociale media of via een e-mail. In onze checklist vind je vele voorbeelden van hoe het beter kan. Je mag de begeleidende teksten en linkjes gebruiken (knip en plak) als je dit gemakkelijk vindt. Zo kunnen we de media helpen met het vinden van niet-stigmatiserende afbeeldingen.
Lees hier het pleidooi met checklist